HEN SUYỄN Ở TRẺ EM VÀ CÁCH ĐIỀU TRỊ

Hen suyễn ở trẻ em (hay còn gọi là hen phế quản) là một bệnh lý hô hấp mạn tính khá phổ biến, gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và sinh hoạt của trẻ nếu không được phát hiện và kiểm soát kịp thời. Bệnh đặc trưng bởi tình trạng co thắt phế quản, viêm đường thở và tăng tiết dịch nhầy, khiến trẻ khó thở, khò khè và ho tái diễn.

Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị hen phế quản ở trẻ nhỏ sẽ giúp phụ huynh chủ động hơn trong chăm sóc và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Tổng quan về hen suyễn ở trẻ nhỏ

Hen suyễn (hay còn gọi là hen phế quản) là tình trạng viêm mạn tính đường thở, khiến đường thở bị co thắt, phù nề, tăng tiết đờm, gây tắc nghẽn, hạn chế luồng khí thở ra, với các biểu hiện như khò khè, khó thở, nặng ngực và ho tái diễn nhiều lần, thường xảy ra ban đêm và sáng sớm. Tình trạng này có thể tái phát khi trẻ tiếp xúc với các yếu tố gây kích thích như khói bụi, phấn hoa, lông động vật hoặc bị nhiễm trùng đường hô hấp. 

Hen suyễn ở trẻ nhỏ cũng tương tự như hen suyễn ở người lớn, nhưng trẻ em phải đối mặt với nhiều thách thức hơn. Bệnh này là một trong những nguyên nhân hàng đầu làm tỷ lệ trẻ nhập viện và nhập khoa cấp cứu cao. Thật không may, bệnh hen suyễn ở trẻ em không thể chữa khỏi và các triệu chứng có thể tiếp tục đến tuổi trưởng thành. Nhưng với phác đồ điều trị chuẩn, trẻ có thể kiểm soát các triệu chứng và ngăn ngừa thiệt hại cho phổi đang phát triển.

Triệu chứng hen suyễn

Triệu chứng thường gặp

• Ho kéo dài, đặc biệt về đêm, sáng sớm hoặc khi thời tiết lạnh;
• Khò khè, thở rít khi thở ra;
• Khó thở, thở nhanh, cảm giác nặng ngực;
• Ngực căng tức, cảm giác “thiếu hơi”.

Biểu hiện kèm theo ở trẻ em

• Khó ngủ do ho và khó thở;
• Cơn khò khè, ho nặng hơn khi bị cảm lạnh hoặc cúm;
• Chậm hồi phục sau viêm phế quản, viêm hô hấp;
• Khó thở ảnh hưởng đến vận động, học tập;
• Trẻ mệt mỏi, kém tập trung do thiếu ngủ.

Các biểu hiện hen suyễn ở mỗi trẻ có thể khác nhau và thay đổi theo thời gian, có thể nặng lên hoặc thuyên giảm tùy giai đoạn. Ở một số trẻ, bệnh chỉ biểu hiện bằng một triệu chứng đơn lẻ như ho kéo dài hoặc cảm giác tức, nặng ngực. Tuy nhiên, việc phân biệt các triệu chứng này với hen suyễn không hề đơn giản, bởi tình trạng khò khè tái diễn hoặc kéo dài cùng các biểu hiện tương tự hen suyễn cũng có thể xuất phát từ viêm phế quản hoặc nhiều bệnh lý hô hấp khác.

Nguyên nhân gây hen suyễn và các yếu tố nguy cơ

Hen suyễn không có một nguyên nhân duy nhất, mà hình thành từ sự tương tác giữa yếu tố bản thân với yếu tố môi trường.

Yếu tố bản thân

•  Tiền sử viêm da cơ địa, dị ứng với dị nguyên đường hô hấp, dị ứng thức ăn;
• Trong gia đình có bố, mẹ bị hen phế quản;
• Trẻ sinh non hoặc nhẹ cân khi sinh, thừa cân, suy dinh dưỡng, các bệnh lý đường hô hấp mãn tính, trào ngược dạ dày thực quản (GERD) gây ảnh hưởng đến đường hô hấp.

Yếu tố môi trường kích hoạt cơn hen

• Nhiễm vi-rút đường hô hấp (nguyên nhân phổ biến nhất ở trẻ nhỏ);
• Phấn hoa, lông thú cưng, bụi nhà;
• Thời tiết lạnh đột ngột;
• Khói thuốc lá;
• Ô nhiễm môi trường;
• Tập gắng sức;
• Tiếp xúc hóa chất, mùi sơn, nước hoa;
• Dị ứng thức ăn.

Điều trị hen suyễn ở trẻ em như thế nào?

Hen là một bệnh mạn tính nhưng hoàn toàn kiểm soát được. Kiểm soát tốt hen phế quản sẽ giúp trẻ có thể học tập, vui chơi bình thường, hạn chế tối đa các đợt khó thở cấp do cơn hen cấp gây ra. 

Điều trị hen suyễn gồm hai nhóm thuốc chính

• Thuốc cắt cơn (giãn phế quản tác dụng nhanh): Dùng khi trẻ đang lên cơn khó thở. Thuốc có tác dụng nhanh, giúp mở đường thở ngay.
• Thuốc kiểm soát hen (dùng hằng ngày): Giúp giảm viêm, ngừa tái phát, dành cho trẻ hen mức độ vừa – nặng.

Chăm sóc và kiểm soát hen phế quản cho trẻ tại nhà

Theo dõi và dùng thuốc đúng kỹ thuật

• Sử dụng bình xịt, buồng đệm và mặt nạ đúng kỹ thuật cho trẻ, tốt nhất là bản thân trẻ lớn và người chăm sóc trẻ đều thuần thục các thao tác sử dụng thuốc;
• Tuân thủ tuyệt đối chỉ dẫn, liều lượng thuốc của bác sĩ;
• Theo dõi tần suất triệu chứng hen của trẻ, tần suất cần sử dụng thuốc cắt cơn.

Tránh các yếu tố khởi phát

• Giữ nhà thoáng, vệ sinh chăn ga gối nệm;
• Tránh khói thuốc tuyệt đối;
• Giữ ấm trẻ khi trời lạnh;
• Hạn chế tiếp xúc lông chó mèo nếu trẻ dị ứng;
• Tránh nước hoa, mùi sơn, tinh dầu mạnh.

Phòng ngừa nhiễm siêu vi hô hấp

• Rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh;
• Tiêm phòng đầy đủ đặc biệt là vắc xin cúm, phế cầu;
• Tránh cho trẻ đến nơi đông người khi có dịch.

Chế độ vận động

Trẻ hen vẫn có thể vận động bình thường, ba mẹ nên căn dặn trẻ:

• Khởi động kỹ trước khi tập
• Mang thuốc cắt cơn theo khi trẻ đi học hoặc đi chơi

Theo ThS.BS Nguyễn Thị Tường Vi – Trưởng khoa Nhi Thiện Nhân Đà Nẵng cho biết: “Khi trẻ có các dấu hiệu như ho kéo dài, khò khè tái phát, khó thở hoặc tức ngực, phụ huynh không nên chủ quan hay tự ý điều trị tại nhà. Việc thăm khám sớm tại cơ sở y tế chuyên khoa giúp xác định chính xác nguyên nhân, phân biệt hen suyễn với các bệnh hô hấp khác và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp cho từng trẻ. Tuân thủ điều trị, dùng thuốc đúng hướng dẫn và tái khám định kỳ là yếu tố quan trọng giúp kiểm soát tốt bệnh hen, hạn chế các cơn hen cấp và bảo vệ chức năng phổi lâu dài cho trẻ.”

Khoa Khám Nhi – Thiện Nhân Hospital là địa chỉ tin cậy trong thăm khám, chẩn đoán và điều trị các bệnh lý hô hấp, tiêu hóa, nhiễm trùng và các vấn đề sức khỏe thường gặp ở trẻ em. Với đội ngũ bác sĩ nhi khoa giàu kinh nghiệm, hệ thống trang thiết bị hiện đại cùng quy trình thăm khám khoa học, Thiện Nhân Hospital luôn đồng hành cùng ba mẹ trong hành trình chăm sóc và bảo vệ sức khỏe toàn diện cho trẻ.

Khi trẻ xuất hiện các dấu hiệu bất thường như ho kéo dài, khò khè, khó thở, sốt tái diễn hoặc mệt mỏi không rõ nguyên nhân, phụ huynh nên đưa trẻ đến Khoa Khám Nhi – Thiện Nhân Hospital để được thăm khám và tư vấn kịp thời, giúp phát hiện sớm và điều trị hiệu quả, hạn chế biến chứng về sau.

Liên hệ hotline 0982.135.606 hoặc nhắn tin Fanpage / Zalo OA Thiện Nhân Hospital để được tư vấn chi tiết!